Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 30ης Απριλίου το νομοσχέδιο του Υπουργείο Εθνικής Άμυνας με τίτλο: «Ίδρυση Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας, εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου των Ανωτάτων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, σύσταση Κοινού Σώματος Πληροφορικής στις Ένοπλες Δυνάμεις και λοιπές διατάξεις».
Το νομοσχέδιο
Ένα νομοσχέδιο με τέσσερα σκέλη.
– Τη σύσταση του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας, «με σκοπό την ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος αμυντικής καινοτομίας προς όφελος τόσο των Ενόπλων Δυνάμεων όσο και του επιστημονικού δυναμικού της χώρας»
– Διατάξεις για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των Ανωτάτων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων
– Τη σύσταση στις Ένοπλες Δυνάμεις του Σώματος Πληροφορικής, «με αποστολή τη στρατιωτική τους θωράκιση έναντι των σύγχρονων προκλήσεων και απειλών κυβερνοασφάλειας»
– Και τέλος επιμέρους ρυθμίσεις θεμάτων που αφορούν κυρίως στην εύρυθμη λειτουργία των στρατιωτικών νοσοκομείων και στην παρεχόμενη από αυτά υγειονομική φροντίδα, νέα ειδικά προγράμματα θητείας ανδρών και γυναικών στις Ένοπλες Δυνάμεις, στρατολογικές ρυθμίσεις κ.ά..
Η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης θα ολοκληρωθεί – σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση – την 13η Μαΐου 2024.
Δένδιας: Ανάγκη να μην αγοράζουμε από το ράφι
Υπενθυμίζεται ότι μιλώντας στο στούντιο του ΟΤ στη Beyond 2024, στη Θεσσαλονίκη, (26/4/2024) ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας είχε επισημάνει την ανάγκη δημιουργίας ενός οικοσυστήματος αμυντικής βιομηχανίας που θα παράξει καινοτόμα προϊόντα, τα οποία θα καλύψουν υπαρκτές και καταγεγραμμένες ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων.
Όπως είχε αναφέρει χαρακτηριστικά «όταν χαλάμε 3,7% τον χρόνο για τις αμυντικές ένοπλες δυνάμεις σημαίνει ότι το 2,9%, άρα 3%, αν βγάλετε τη μισθοδοσία, πηγαίνει πακέτο στο εξωτερικό».
Για το τι φταίει που η χώρα έχει μείνει τόσο πίσω στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας ο Δένδιας είχε επισημάνει ότι στο παρελθόν «υπήρχε μια λογική “αγοράζω από το ράφι”, πάνω σε αυτό έπεσε η κρίση και μετά το πράγμα έγινε “ούτε αγοράζω από το ράφι, ούτε παράγω”».
Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχει το οικοσύστημα. «Αυτό το 0,74% δυνάμει δεν είναι αμελητέο. Είναι μόνο ως ποσοστό πολύ μικρό. Αν του δώσεις δυνατότητες και ευκαιρίες θα ανθίσει», χρησιμοποιώντας επανειλημμένα το παράδειγμα του Ισραήλ.
Το ΕΛΚΑΚ
Μιλώντας για το ΕΛΚΑΚ (Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας) είχε σημειώσει ότι θα ζητήσει από το οικοσύστημα των αμυντικών βιομηχανιών λύσεις για τις καταγεγραμμένες ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων. Εάν οι λύσεις που προσφέρονται εγκριθούν από τις ένοπλες δυνάμεις, τότε θα ζητηθεί να κατασκευστεί ένα πρωτότυπο το οποίο θα δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες και εφόσον ανταποκριθεί θα γίνει η παραγγελία.
Ως ζητούμενοι τομείς είναι τα drones, τα αντι-drones, αντιαεροπορικά, αντιαεροπορικός θόλος, αυτόνομα κινούμενα στη θάλασσα, αυτόνομα κινούμενα κάτω από τη θάλασσα, αυτόνομα κινούμενα στη στεριά, συστήματα, ηχητικά ή λέιζερ, συστήματα προστασίας αρμάτων.
Ο Δένδιας έχει αναφέρει επανειλημμένα το συγκεκριμένο νομοσχέδιο ως μία προσπάθεια να καταστεί δυνατό να ξεπεραστούν παθογένειες του παρελθόντος και να καταφέρει τελικά η χώρα να παράξει καινοτόμα οπλικά συστήματα.
Ανώνυμη Εταιρεία το ΕΛΚΑΚ
Στο νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση σημειώνεται μεταξύ άλλων όσον αφορά τη σύσταση Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας:
1. Συστήνεται ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας» και τον διακριτικό τίτλο «ΕΛΚΑΚ ΑΕ», που εποπτεύεται από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας.
2. Το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και διέπεται από τις ρυθμίσεις του παρόντος σε θέματα οργάνωσης, λειτουργίας, διοίκησης, κρατικής εποπτείας και προσωπικού και από τον ν. 4548/2018 (Α΄104) περί ανωνύμων εταιρειών.
3. Άμεσες θυγατρικές του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας είναι οι εταιρείες επί των οποίων ασκεί άμεσα ή έμμεσα αποφασιστική επιρροή υπό την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 3429/2005 (Α΄ 314). Οι θυγατρικές του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας υπάγονται στις ίδιες διατάξεις που εφαρμόζονται για το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας.
4. Το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας αποκτά νομική προσωπικότητα με την καταχώριση του καταστατικού του στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο.
Σύμφωνα με το καταστατικό «το μετοχικό κεφάλαιο του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας ορίζεται σε ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες (1.500.000) ευρώ, διαιρείται σε χίλιες πεντακόσιες (1.500) ονομαστικές μετοχές, ονομαστικής αξίας χιλίων (1.000) ευρώ η καθεμία, αναλαμβάνεται δε και καλύπτεται σε ποσοστό εξήντα επτά τοις εκατό (67%) από το ελληνικό Δημόσιο και σε ποσοστό τριάντα τρία τοις εκατό (33%) από την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. που έχει συσταθεί με τον ν. 4389/2016 (Α’ 94)».
Όπως επισημαίνεται «το ελληνικό Δημόσιο κατά την άσκηση των δικαιωμάτων του ως μετόχου εκπροσωπείται στη Γενική Συνέλευση από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας ή τον νόμιμο εκπρόσωπό του».
Μπορείτε να δείτε όλο το νομοσχέδιο που έχει τεθεί σε διαβούλευση εδώ.
Κριτική και ερωτηματικά
Στην κριτική που έχει ήδη αρχίσει να ασκείται και από τα Αριστερά, είναι ότι το νομοσχέδιο προχωρά την απαξίωση της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας και μπαίνει με μεγάλη ένταση η ιδιωτικοποίηση.
Αναλυτές υποστηρίζουν δε πως για τη μελέτη, την υποβολή εισηγήσεων και γενικότερα το χειρισμό θεμάτων σχετικών με την έρευνα και ανάπτυξη της αμυντικής τεχνολογίας, καθώς και την αμυντική βιομηχανία υφίσταται η Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων και Τεχνολογικών Ερευνών (ΔΑΕΤΕ), οργανική διεύθυνση της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ). Και θέτουν το ερώτημα για ποιο λόγο αντί να ενισχυθεί με μέσα και προσωπικό η ΔΑΕΤΕ επιλέγεται η ίδρυση μίας ιδιωτικής εταιρίας.
Στα ερωτήματα από όσους ασκούν κριτική είναι και το πώς θα αποφασίζεται (ποιος, με ποια γνώση και ποια εχέγγυα) ποιες τεχνολογίες και προγράμματα αξίζουν χρηματοδότησης.
Τι θα γίνεται με την κρατική χρηματοδότηση στην περίπτωση που η χρηματοδοτούμενη πρόταση δεν έχει επιτυχή κατάληξη. Θα διαγράφεται ως οικονομική απώλεια ποιες θα είναι οι δικλείδες ασφαλείας.
Τέλος όπως υποστηρίζουν θα πρέπει να απαντηθεί τι γίνεται με τη διαχείριση ευρωπαϊκών προγραμμάτων που έχουν βαθμό εμπιστευτικότητας όπου η χώρα εκπροσωπείται σήμερα από τη ΓΔΑΕΕ και πως θα υποκατασταθεί μια κρατική υπηρεσία από μία ιδιωτική εταιρία.
Τα πλεύσιμα
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο σχέδιο νόμου επιχειρούνται και διορθωτικές κινήσεις όσον αφορά τα πλεύσιμα για τα πληρώματα του Στόλου.
Πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 62 γίνεται αναφορά σε «ειδική αποζημίωση πληρωμάτων πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού που βρίσκονται σε αποστολή και ειδική αποζημίωση προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων που εκτελεί ειδικές αποστολές – Τροποποίηση άρθρων 127 και 153 ν. 4472/2017».
Πιο συγκεκριμένα όπως σημειώνεται: «στα πληρώματα πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού που βρίσκονται σε αποστολή χορηγείται ειδική αποζημίωση. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καθορίζονται οι δικαιούχοι και το ύψος της ως άνω αποζημίωσης ανάλογα με τον κατεχόμενο βαθμό και τον τύπο του πλοίου, καθώς και οι όροι και οι προϋποθέσεις χορήγησής της. Η δαπάνη δεν μπορεί να υπερβαίνει ετησίως το ποσό των είκοσι τεσσάρων εκατομμυρίων (24.000.000) ευρώ».
